Cafe không chỉ là thức uống quen thuộc mà còn là một phần văn hóa của nhiều quốc gia. Với hơn 2 tỷ ly được tiêu thụ mỗi ngày, cafe đã trở thành một ngành công nghiệp khổng lồ, mang lại nguồn thu nhập cho hàng triệu người nông dân trên thế giới.
Tuy vậy, ngành cafe truyền thống hiện nay đang phải đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, suy thoái đất, ô nhiễm môi trường và bóc lột lao động… Trước những thách thức này, cafe bền vững nổi lên như một giải pháp tiềm năng. Cùng tìm hiểu rõ hơn về chủ đề này qua các nội dung bên dưới:
Xây dựng tính bền vững trong ngành cafe
Cafe bền vững (sustainable coffee) là việc sản xuất cafe theo hướng bảo vệ môi trường, đảm bảo công bằng xã hội và mang lại giá trị kinh tế. Hiện nay, cafe bền vững là một ngành công nghiệp đang phát triển nhanh chóng, mang lại nhiều cơ hội cho người trồng cafe và doanh nghiệp tham gia. Về phía người tiêu dùng, họ ngày càng quan tâm đến môi trường và sức khỏe, ưa chuộng các sản phẩm thân thiện với môi trường.
Để theo đuổi sản xuất cafe bền vững, nông hộ cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Canh tác thân thiện với môi trường
Nguyên tắc của việc trồng cafe bền vững là xây dựng được hệ sinh thái thuần hữu cơ, thuận tự nhiên. Trong hệ sinh thái này, ngoài cây cafe là cây trồng mang lại giá trị kinh tế chính thì các loại cây che bóng, cây ăn quả cũng được trồng xen canh để tạo môi trường sống cho các loài động thực vật và hạn chế xói mòn đất. Trong suốt quá trình chăm bón cây và quả cafe, nông hộ cần hạn chế sử dụng hóa chất độc hại, thuần sử dụng phân bón hữu cơ và thuốc trừ sâu sinh học
- Áp dụng các kỹ thuật trong canh tác
Hiện nay, các nông hộ đã học hỏi được cách áp dụng các kỹ thuật canh tác tiên tiến: Cắt tỉa, bón phân, tưới nước hợp lý; sử dụng các phương pháp canh tác thân thiện với môi trường và các biện pháp phòng trừ dịch hại tổng hợp (IPM). Khi cây cafe đến độ, họ sẽ tiến hành thu hoạch cafe đúng độ chín và chế biến cafe theo đúng quy trình để đảm bảo chất lượng.
- Truy xuất nguồn gốc
Truy xuất nguồn gốc là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và tính bền vững của cafe. Hệ thống truy xuất nguồn gốc cafe cần đảm bảo các yếu tố sau: Người tiêu dùng có thể dễ dàng truy cập thông tin về nguồn gốc của cafe, bao gồm: Nơi trồng cafe (vùng, quốc gia), giống cafe, phương pháp canh tác, quy trình chế biến, các chứng nhận (nếu có). Thông tin truy xuất nguồn gốc phải được ghi chép và lưu trữ một cách cẩn thận, chính xác và đầy đủ.
- Đảm bảo công bằng xã hội
Công bằng xã hội là nền tảng cho một ngành cafe bền vững và phát triển. Các nông hộ cần đảm bảo trả lương công bằng cho người lao động, đảm bảo điều kiện làm việc an toàn và hợp vệ sinh. Từ việc xây dựng các nguyên tắc chung và đảm bảo được quyền lợi của người lao động, cafe bền vững đã và đang đóng góp cho sự phát triển cộng đồng và tạo ra việc làm.
Như vậy, thông qua việc sản xuất cafe bền vững, các bên tham gia vào chuỗi giá trị cafe đã đảm bảo được 3 tiêu chí lớn: tác động tích cực môi trường, mang lại giá trị kinh tế, đóng góp cho xã hội. Đứng trước những ý nghĩa như vậy, cafe bền vững đã được quan tâm như thế nào, nội dung sau đây sẽ trình bày một cách chi tiết hơn.
Thế giới đã nghiên cứu kỹ càng về cafe bền vững như thế nào?
Chủ đề về cafe bền vững được rất nhiều các tổ chức quốc tế, các trường đại học và các tổ chức phi chính phủ quan tâm và họ đã đưa ra rất nhiều nghiên cứu về cafe bền vững, một số nghiên cứu tiêu biểu bao gồm:
Nghiên cứu của Trung tâm Nghiên cứu cafe Thế giới (WCR): WCR đã thực hiện nhiều nghiên cứu về tác động của cafe bền vững đối với môi trường, xã hội và kinh tế. Các nghiên cứu của WCR cho thấy rằng cafe bền vững có thể giúp giảm thiểu khí thải nhà kính, cải thiện chất lượng nước, bảo vệ đa dạng sinh học và nâng cao đời sống của người trồng cafe. Cụ thể:
Một nghiên cứu của WCR năm 2018 cho thấy rằng người trồng cafe áp dụng mô hình bền vững có thu nhập cao hơn 20% so với người trồng cafe truyền thống. Điều này được củng cố ở khía cạnh kinh tế bởi nghiên cứu của WCR vào năm 2019, kết quả cho thấy rằng cafe bền vững có thể giúp tăng giá trị cafe lên 10% so với cafe truyền thống.
Tới năm 2020, WCR đã nghiên cứu về tác động của cafe bền vững với môi trường cho thấy rằng canh tác cafe bền vững có thể giảm lượng khí thải nhà kính xuống 30% so với canh tác truyền thống.
Nghiên cứu tiếp theo đến từ Đại học Oxford: Đại học Oxford đã thực hiện một nghiên cứu về tác động của cafe bền vững đối với biến đổi khí hậu. Nghiên cứu cho thấy rằng cafe bền vững có thể giúp giảm thiểu khí thải nhà kính và góp phần chống lại biến đổi khí hậu. Nghiên cứu cũng đề xuất các giải pháp để thúc đẩy phát triển cafe bền vững, như: Hỗ trợ người nông dân áp dụng các phương pháp canh tác bền vững, phát triển thị trường cafe bền vững, nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về cafe bền vững.
Các nghiên cứu về cafe bền vững luôn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển cafe bền vững. Mặc dù còn nhiều khó khăn và thách thức, nhưng với sự chung tay của tất cả các bên liên quan, cafe bền vững sẽ có thể phát triển mạnh mẽ trong tương lai.
Niềm vui thực tế từ mảnh vườn và ly cafe
Trong dịp công tác tại Sơn La, chúng tôi có dịp trò chuyện cùng nhiều nông hộ trồng cafe. Vườn cafe của họ nằm trên đồi, cạnh bờ suối và nhiều cây che bóng, không có điện lưới, chỉ có cây, núi và những căn nhà nhỏ bé xíu ẩn dật giữa rừng. Những người làm cafe ở đây lấy niềm vui từ việc được sống gần gũi với thiên nhiên, được làm việc với đất đai và cây trồng, niềm vui của họ cũng đến từ việc tạo ra những sản phẩm cafe ngon, sạch và an toàn cho sức khỏe.
Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, nhưng phát triển cafe bền vững không phải là một việc dễ dàng, nó đòi hỏi sự kiên trì, nỗ lực và niềm đam mê. Chúng tôi đã nhiều lần được đi farm, tận tay hái quả chín mới thấy việc hái quả cafe tươi nhọc công như thế nào. Hái quả chín buộc phải hái lựa quả trong chùm, nếu hái tuốt sẽ làm cho quả xanh rụng vào, hoặc phần vỏ quả rách ra thì khi phơi cũng dễ bị vi khuẩn tấn công, dễ hỏng. Chưa kể đi hái thì thời tiết toàn vào giai đoạn mưa lạnh, ẩm ướt. Thông thường 7-8kg quả tươi sau khi sơ chế từ 10 ngày đến 30 ngày tùy cách sẽ cho ra 1 kg nhân xanh và sau khi rang lên thì chỉ còn 8 lạng cafe thành phẩm.
Khó khăn nhiều vô kể, nhưng nếu làm cafe hái chín thì cũng có nhiều ưu điểm, như trọng lượng hái trái chín sẽ cao hơn hái xanh, năng suất hơn. Và một ưu điểm vô cùng lớn nữa đó là chất lượng cafe từ những quả chín mọng đó bao giờ cũng có lượng đường cao, khiến cho hậu vị mỗi ly cafe ngọt ngào quyến rũ cho dù ngoài quán cafe hay tự pha tại nhà. Để có được những hạt cafe ngon là cả một quá trình chăm sóc, lao động không ngừng nghỉ, nhưng những người làm cafe nghiêm túc sẽ xây dựng được uy tín cho nhà vườn của mình.
Lời kết
Cafe bền vững là một hướng đi mới cho ngành cafe, giúp bảo vệ môi trường và chống lại biến đổi khí hậu. Tuy việc xây dựng mô hình sản xuất cafe bền vững có nhiều khó khăn nhưng sẽ mang lại giá trị về lâu dài và mang đến cho người tiêu dùng những sản phẩm cafe chất lượng cao, an toàn cho sức khỏe, thân thiện với môi trường.
Hiện nay có nhiều tổ chức đã thực hiện hỗ trợ nông hộ áp dụng mô hình cafe bền vững như: Các chương trình khuyến nông, hỗ trợ kỹ thuật, tài chính (được hỗ trợ bởi chính phủ); tập huấn, hỗ trợ giống cây, phân bón hữu cơ (được hỗ trợ bởi tổ chức phi chính phủ (NGO)); các hỗ trợ kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm, xây dựng thương hiệu (được hỗ trợ bởi doanh nghiệp cafe)
Nguồn ảnh Internet
Bài viết có sự tham khảo từ nhiều nguồn trang trên Internet
Thân mến,
Đội ngũ THAIYEN CAFE